وبلاگستان قربانی سیاست‌های نادرست و کیفیت بسیار پایین اینترنت در ایران شده است

دوشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۱

چرا کاربران ایرانی از دو سرویس وبلاگ‌نویسی قدرتمند وردپرس و بلاگر محروم هستند؟ به کدام دلیل و منطق؟

این روزها شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و مای‌اسپیس، میکروبلاگینگ‌ها مانند توییتر، و شبکه‌هایی از نوع فرندفید به رقیبان جدی و سرسخت وبلاگ‌نویسی تبدیل شده‌اند و وقت بسیاری از کاربران فضای مجازی از جمله ایرانیان در این محیط‌ها صرف می‌شود. یعنی با تولد شبکه‌های اجتماعی گوناگون و رنگارنگ، وبلاگ و وبلاگ‌نویسی خود به خود تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. چون بسیاری از کاربران به جای استفاده از وبلاگ از همین سرویس‌ها برای تولید و انتشار محتوای مد نظر خود استفاده می‌کنند و کمتر سراغ وبلاگ می‌روند. بحث این شبکه‌ها و تاثیری که بر روند وبلاگ‌نویسی گذاشته‌اند موضوعی جداست و چیزی که در این نوشته می‌خواهم به آن بپردازم و مورد بررسی قرار دهم، مشکلات و موانع وبلاگ‌نویسی در ایران برای وبلاگ‌نویسان است.

آن روزی که سرویس‌های وبلاگ‌نویسی وردپرس و بلاگر بسته و از دسترس خارج شدند، قابل پیش‌بینی بود که تولید محتوا و وبلاگ‌نویسی در ایران دچار مشکل می‌شوند. خیلی از وبلاگ‌نویسان ایرانی کاربران این دو سرویس بودند و بستن این سرویس‌ها یک شوک بسیار بزرگ به وبلاگستان بود. دلایلی که مسئولان برای بستن این دو سرویس ارائه کردند از دیدگاه بسیاری از وبلاگ‌نویسان قابل قبول نبود و نیست. متاسفانه بسیاری از وبلاگ‌های فرهنگی، علمی، فنی، اجتماعی، شخصی و ... از دور خارج شدند و عملاً بخشی از جامعه وبلاگی ایران مُرد.

روند بسته شدن این دو سرویس تدریجی بود. ابتدا تنها بعضی از وبلاگ‌ها فیلتر می‌شدند. بعد استفاده از این دو سرویس در ایران دچار اشکال شد ولی وبلاگ‌ها قابل دسترس بودند. در نهایت این دو به طور کامل به همراه وبلاگ‌هایی که بر روی دامنه‌هایشان قرار داشتند بسته و از دور خارج شدند. طبق روال همیشگی کاربران در نظر گرفته نشدند و به قول معروف مسئولان برای خود بریدند و دوختند.

نکته جالبی که مطرح شده است این است که از این کار به عنوان حمایت و پشتیبانی از سرویس‌دهندگان وبلاگ ایرانی نام برده می‌شود! پس حق انتخاب کاربران چه می‌شود؟ خیلی‌ها هستند که امکانات وردپرس و بلاگر را بر بلاگفا، پرشین بلاگ، میهن بلاگ، و ... ترجیح می‌دهند و به امکانات این دو سرویس نیاز دارند. مخصوصاً وبلاگ‌نویسان حرفه‌ای و کسانی که وبلاگ ابزارشان است. حتی فرض کنیم سرویس‌های ایرانی بسیار عالی و از هر نظر کامل باشند، انتخاب سرویس باید به عهده وبلاگ‌نویس باشد. یکی این را می‌پسندد و یکی آن را. محدود کردن سرویس‌های وبلاگ درست مانند آن است که همه مجبور باشند عضو یک وب‌سایت خاص باشند. یعنی هم آن کسی که دوست دارد، هم آن کسی که نمی‌خواهد، و هم آن کسی که نیازی ندارد را وادار کنیم که بیایند و از محصولات ما استفاده کنند.

این قضیه وقتی جالب‌تر می‌شود که همین مسئولان گرامی مرتب ادعای حمایت و پشتیبانی از تولید محتوا در وب را دارند و می‌نالند که تولید محتوا باید جدی گرفته شود، چرا اینجوری است و چرا آنجوری، چرا فلان است و چرا بهمان! وقتی ابزارها را از دسترس خارج می‌کنید چه انتظاری دارید؟ می‌خواهید معجزه رخ دهد؟ آن فردی که کلی وقت و انرژی برای وبلاگش در وردپرس یا بلاگر صرف کرده است را در نظر گرفته‌اید یا نه؟ از این افراد چه انتظار و توقعی دارید؟

جدای از بحثی که در بالا مطرح شد مشکل دیگری که وبلاگ‌نویسان ایرانی مشغول دست و پنجه نرم کردن با آن هستند، مسئله خود اینترنت در ایران است. از لحاظ فنی مسائلی چون هزینه‌ی بالا، سرعت پایین، کیفیت نامطلوب، مشکلات دسترسی و ... مطرح هستند. از لحاظ مدیریت هم قوانین و روش‌هایی که بیشتر سلیقه‌ای نوشته و اجرا می‌شوند مد نظر هستند که مشکلات و دردسرهای خاص خودشان را برای وبلاگ‌نویس دارند. در حال حاضر بسیاری از وبلاگ‌نویسان می‌ترسند که در نوشته‌هایشان از یک سری واژگان استفاده کنند. می‌ترسند که نقل قول یا ارجاعی به یک مورد خاص به کار ببرند و همان برایشان دردسر شود. می‌ترسند تحلیل خود را از موضوعات گوناگون بنویسند و ... با چنین وضعی محتوای مناسب را چگونه می‌شود تولید و منتشر کرد؟

آخر سر هم پز می‌دهند که فلان قدر وبلاگ فارسی داریم و بهمان تعداد صفحه. واقعاً چه تعداد از این‌ها محتوای ارزشمند و یا قابل قبول دارند؟ چه تعداد چیزی را ارائه می‌دهند که نو و سودمند باشد؟ درجایی که فقط کمیت به همراه قوانین نامناسب و شرایط دست و پاگیر معیار باشد، نتیجه نهایی کمرنگ شدن کیفیت است. وقتی پایه و اساس کار درست نباشد، نباید انتظار و توقع خاصی داشت.

به هر حال جامعه وبلاگی ایران با همه سختی‌ها و دشواری‌ها به راه خود ادامه می‌دهد. شعارهای قشنگ، غیرواقعی، و دهان پرکن در مورد اینترنت و فرآیند تولید محتوا دردی را از کسی دوا نمی‌کند و تنها نادیده گرفتن حقوق کاربران فضای مجازی هستند.